Łabędź niemy
Łabędź niemy
Charakterystyka
Długość ciała 150–170 cm, długość skrzydła 53–63 cm, rozpiętość skrzydeł 200–240 cm. Masa ciała samic 6,1–11,3 kg, samców 7,7–14,1 kg.
Samce z reguły wyraźnie większe od samic, dorosłe osobniki białe, dziób pomarańczowy z czarnym paznokciem na czubku, u nasady czarna narośl (większa u samców w okresie godowym). Nogi czarne. Skok i palce są dość gęsto pokryte niewielkimi, rogowymi tarczkami. Osobniki młodociane (do 3. roku życia) szare z szaroczerwonym dziobem. Nie mają narośli na dziobie. Dwuletnie ptaki zachowują jeszcze szarą głowę, szyję i lotki. Pisklęta mają szary puch, ale niektóre osobniki, należące do mutacji immutabilis (tzw. odmiana polska) – biały, jak również jasnoróżowe (cieliste) łapy. U ptaków tej odmiany nie występuje młodociana szata z brązowymi piórami (już w pierwszym roku upierzenie jest białe jak u dorosłych), a dorosłe osobniki zachowują jasną barwę łap i mają nieco bledszy dziób od odmiany „zwykłej”. Za odmianę immutabilis jest odpowiedzialna recesywna mutacja zlokalizowana na chromosomie płciowym, więc dziedziczy się ona jak np. hemofilia, z tą różnicą, że u ptaków to samice są płcią heterozygotyczną. Samice z mutacją immutabilis są więc zawsze białe, natomiast u samców ujawnienie się mutacji następuje tylko w przypadku posiadania dwóch kopii zmutowanego genu. Wśród rodzeństwa z jednego lęgu z reguły są zarówno białe pisklęta tej odmiany, jak i ptaki szare, określane jako odmiana zwykła.
Płynąc często wygina esowato szyję, a skrzydła unosi w górę jak żagle. Dorosłe osobniki nie nurkują, choć pisklęta mają tę umiejętność.Pierzą się raz w roku, zrzucając jednocześnie wszystkie lotki i stają się nielotne na ok. 6–8 tygodni. Pierzenie postjuwenalne odbywa się od września do stycznia.[potrzebny przypis] Na lądzie poruszają się niezdarnie wykonując powolne, kołyszące się ruchy. W wodzie natomiast radzą sobie doskonale, dzięki spiętym błoną trzem przednim, długim palcom (czwarty, tylny palec jest krótki).
Są to najcięższe obecnie w Polsce ptaki zdolne do aktywnego lotu. Aby wzbić się w powietrze potrzebują zbiornika wodnego, na którym wykonują kilkudziesięciometrowy rozbieg. Czasami startują też z rozległej, płaskiej powierzchni ziemi lub zamarzniętej tafli jeziora lub rzeki. Wzbijają się w powietrze zawsze pod wiatr, dopiero później zmieniają kierunek lotu. Powoli nabierają wysokości intensywnie pracując skrzydłami. Latają najczęściej około 50 metrów nad ziemią. Podczas lotu słychać głośny świst wolno i majestatycznie machających skrzydeł, spowodowany wibrującymi lotkami. W charakterystyczny sposób wyciągają wtedy szyje. Lądują prawie wyłącznie na powierzchni wody lub ewentualnie, w razie konieczności, na śliskim lodzie. Obserwowano także wielokrotnie stada łabędzi liczące ponad 200 sztuk żerujące na ozimych zbożach lub rzepaku. W niewoli często stosowane jest podcinanie lotek, co całkowicie uniemożliwia lot. Dorosły łabędź niemy może mieć ponad 25 tysięcy piór, z czego około 20 tysięcy znajduje się na szyi.
Wydają głosy takie jak wiele rodzajów chrząknięć, zachrypnięte gwizdy i parsknięcia, zwłaszcza w komunikacji, oraz syczenie na intruza próbującego wejść na ich terytorium.
Występowanie
Biotop
Stojące zbiorniki wodne, z reguły z dużą ilością trzcin, w zimie również na wybrzeżu mórz, a na przelotach na wszelkich zbiornikach wodnych, nawet bardzo małych.
Toki
Gniazdo
Jaja
Wysiadywanie
Pożywienie
Status i ochrona
IUCN uznaje łabędzia niemego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2015 roku, wynosi około 598–615 tysięcy dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za wzrostowy. Gatunek ten jest ujęty w Dyrektywie ptasiej.
W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Na Czerwonej liście ptaków Polski sklasyfikowany został jako gatunek najmniejszej troski (LC). Według szacunków Monitoringu Flagowych Gatunków Ptaków, w latach 2013–2018 populacja lęgowa łabędzia niemego na terenie kraju liczyła 6300–7700 par lęgowych, zaś populacja zimująca co najmniej 10 900 – 21 200 osobników.
Komentarze
Prześlij komentarz