Fabryka Samochodów Ciężarowych „Star

Fabryka Samochodów Ciężarowych „Star” – dawne polskie zakłady motoryzacyjne specjalizujące się w produkcji lekkich i średnich samochodów ciężarowych, które miały swoją siedzibę w Starachowicach. Ich głównym sukcesorem w zakresie fabryki w Starachowicach jest spółka MAN Bus.

Historia

Zakłady powstały w 1948 roku jako przedsiębiorstwo państwowe, na bazie Zakładów Mechanicznych w Starachowicach założonych w 1920 roku, produkujących w okresie międzywojennym armaty oraz ramy do samochodów wytwarzanych przez przedsiębiorstwo Lilpop, Rau i Loewenstein w Warszawie. Otrzymały początkowo nazwę Fabryka Samochodów Ciężarowych im. Feliksa Dzierżyńskiego i mieściły się w Starachowicach. Były tam produkowane samochody ciężarowe marki „Star”, poczynając od http://Star 20 z 1948 roku. W 1981 roku wyprodukowano 500-tysięczną ciężarówkę.Podczas przemian ekonomicznych na przełomie lat 80. i 90. fabryka znalazła się w trudnej sytuacji i groziła jej likwidacja. Po strajku okupacyjnym w 1991 roku zakłady zostały przekształcone w spółkę o nazwie Zakłady Starachowickie Star S.A. i sprywatyzowane W połowie lat 90. XX wieku kontrolę nad przedsiębiorstwem przejęła spółka Sobiesław Zasada Centrum S.A., co do dziś uważane jest za kontrowersyjne. W późniejszym okresie przedsiębiorstwo zostało podzielone na dwie spółki: Star Trucks Sp. z o.o. (główna część zakładów) i Inwest Star S.A., produkująca część komponentów. 17 grudnia 1999 roku, na skutek sprzedaży udziałów, głównym udziałowcem spółki Star Trucks została niemiecka grupa MAN AG. Po tym przejęciu przez kilka lat dawna fabryka Star dalej produkowała ciężarówki własnej konstrukcji, lecz z dużym udziałem części koncernu MAN, takich jak kabiny kierowcy i silniki (począwszy od modeli 8.125 i 12.155) W 2003 roku zmieniono nazwę spółki Star Trucks na MAN STAR Trucks & Buses Sp. z o.o., po czym w związku z przekształceniami przeniesiono jej siedzibę do Sadów koło Poznania, a zakład w Starachowicach stał się jej oddziałem^[a]. W 2003 roku w Starachowicach uruchomiono produkcję szkieletów nadwozi i komponentów autobusowych dla zakładów w Sadach (zamknięty w 2016 roku) i w Salzgitter. W 2004 r. zakład w Starachowicach otrzymał certyfikat ISO 9001-2000. Poziom produkcji ciężarówek szosowych wciąż spadał, sięgając w końcowym okresie kilkuset sztuk rocznie, dlatego z końcem 2003 roku przeniesiono ją do zakładów MAN-a w Austrii w Grazu (były Steyr-Daimler-Puch AG). W Starachowicach pozostała jedynie niewielka produkcja terenowych ciężarówek modelu 944 i 1466 dla wojska i różnych służb (np. leśników).

W 2006 roku zakończono definitywnie produkcję samochodów ciężarowych. Zakład w Starachowicach produkuje obecnie szkielety autobusów oraz komponenty autobusów i ciężarówek grupy MAN AG. Przykładowo, wkrótce po przejęciu Stara przez MAN-a, rozwijano produkcję wiązek kabli instalacji elektrycznych.

Marka Star była wykorzystywana przy sprzedaży na rynku polskim ciężarówek produkowanych w Grazu w zakładzie Steyr należącym do MAN AG.

W dniu 8 stycznia 2009 roku przedsiębiorstwo MAN Star Trucks & Buses wyeliminowało z nazwy markę „Star” i od tego momentu nazywa się MAN Bus Sp. z o.o., a od 2017 ponownie ma siedzibę w Starachowicach. W czasie istnienia zakładu wyprodukowano łącznie 631,5 tys. pojazdów. Ciężarówki Star przez kilka lat były eksportowane do państw Bloku wschodniego, a także do Angoli, Libii, Chin, Egiptu, Jemenu i Tajlandii.

W 2018 r. Grupa Zasada w porozumieniu z Agencją Rozwoju Przemysłu wyraziły zainteresowanie możliwością powrotu marki „Star” na rynek polski, w szczególności do produkcji dla wojska. Związane jest to m.in. z tym, że duża część bazy transportowej wojska polskiego używa samochodów tej marki, które są remontowane i unowocześniane w Starachowicach przez przedsiębiorstwo Autobox, które wyraziło też zainteresowanie produkcją nowych ciężarówek pod tą marką. Dlatego Grupa Zasada zwróciła się do przedsiębiorstwa MAN o zwrot dokumentacji technicznej samochodów Star (do czego upoważniały warunki umowy), a otrzymana dokumentacja została przekazana przedsiębiorstwu Autobox. Natomiast znak firmowy Stara wciąż jest w dyspozycji MAN-a.